-
1 газап итү
-
2 газап
сущ.1) му́ка, муче́ние, страда́ние, терза́ниеачлык газабы — му́ки го́лода
көнчелек газабы кичерү — испы́тывать му́ки (терза́ния) ре́вности
үлем газабы — му́ки сме́рти, предсме́ртные му́ки, аго́ния
вөҗдан газабы — муче́ния, угрызе́ния со́вести
2) пы́тка, истяза́ния, жесто́кие муче́ния, му́кианың бөтен тормышы газапка әйләнде — вся его́ жизнь преврати́лась в пы́тку
3) невзго́ды, тя́готы, тя́гости; тру́дности, затрудне́ния; больши́е уси́лия, напряже́ниетормыш газабы — невзго́ды жи́зни
юл газабы — тя́готы доро́ги
газап белән балалар үстерү — с больши́м трудо́м расти́ть дете́й
•- газап күрү
- газап чигү
- газап чигүче
- газапка салу -
3 газап күрү
1) терпе́ть му́ки, испы́тывать му́ки, ма́яться, мы́кать го́ре2) му́читься, страда́ть от чего; мыта́риться -
4 газап
мучение, страдание, мука; пытка -
5 газап
сущ. мучение, страдание, мука, пытка ▪ ğazap çikterergä см. газапларга ▪ ğazap kürergä (çigärgä) страдать, маяться, терпеть муки -
6 газап чигү
му́читься, страда́ть; ма́яться; мыта́риться; терза́ться, томи́ться -
7 газап чигүче
1) страда́ющий (от боли, бессонницы, от голода и т. д.)2) страда́лец, му́ченик -
8 мең газап белән
-
9 ğazap
-
10 ачы
1. прил.1) ки́слый (лимон, щавель, запах силоса), те́рпкий ( недозрелый плод); ки́слый (те́рпкий) на вкус; предик. кисли́ть разг.яшь әле бу алма, ачы — недозре́ло ещё я́блоко, те́рпкое
ачы туфрак — ки́слая по́чва
2)а) го́рький (хинин, перец, полынный запах); го́рький на вкус; предик. ≈≈ горчи́тьачыдан ачы ни ачы? — ( загадка) что го́рше го́рького?
б) перен. го́рький ( урок), жгу́чий, тя́жкий, го́рестный; по́лный го́рестиачы минутлар — го́рькие мину́ты
ачы газап — жгу́чая му́ка
ачы сынау — тя́жкое испыта́ние
ачы тәҗрибә — го́рький о́пыт
3) е́дкий (дым, запах, вкус чего); въе́дливый, въе́дчивый4)а) жгу́чий, прони́зывающий, пронзи́тельный, ре́зкийб) е́дкий, колю́чий, ко́лкий, ехи́дный, язви́тельный, ядови́тый, о́стрый как бри́тва ( язык чей)ачы ирония — е́дкая иро́ния
ачы тәнкыйть — беспоща́дная кри́тика
ачы көлү — язви́тельный смех
ачы нәфрәт — жгу́чая не́нависть
в) пронзи́тельный, душераздира́ющий, раздира́ющий, исто́шный прост. (голос, возглас, крик), отча́янный, по́лный отча́янияг) пронзи́тельный, ре́зкий, залихва́тский, ди́кий ( свист)2. нареч.; перен."ашыгыч ярдәм" машинасының ачы сигнал тавышы — пронзи́тельные зву́ки сигна́ла "ско́рой по́мощи"
1) е́дко (высмеять кого-л., что-л.), язви́тельно2) пронзи́тельно, исто́шно прост. ( закричать)3) пронзи́тельно, ре́зко, залихва́тски, ди́ко ( свистнуть); гро́мко3. сущ.1)а) ки́слый вкус (при́вкус); ки́слое ощуще́ниеб) ки́слый за́пахв) ки́слое (мн. нет); кисля́тина (мн. нет)ачыны яратмау — не люби́ть ки́слого
2)а) го́речь (мн. нет), го́рький вкус (при́вкус); го́рькое ощуще́ниекайнатып алган гөмбәнең ачысы бетә — в прокипячённых гриба́х исчеза́ет го́речь
ул даруның ачысы һаман тамак төбендә тора — го́речь от э́того лека́рства всё ещё стои́т в го́рле
әрем ачысыдай ниндидер ачы тойдым авызымда — я ощути́л во рту како́й-то го́рький при́вкус наподо́бие полы́ни
б) го́речь (мн. нет), го́рький за́пах; е́дкий (въе́дливый разг.) за́пахтүзәрлек түгел бу төтен ачысына — невозмо́жно вы́нести э́тот е́дкий дым
в) (е́дкий за́пах) уга́рмунчага керергә ашыкмагыз әле, ачысы бетмәгән — подожди́те идти́ в ба́ню, ещё не весь уга́р вы́шел
3) перен. го́речь (мн. нет), го́ресть (мн. нет); го́рькое (тя́жкое) чу́вство; го́рькоегарьләнү ачысы — го́речь оби́ды
ачы белән төчене татыган белер — (посл.) го́рькое да пре́сное позна́л тот, кто их испыта́л
4) разг. кислота́сабынның ачысы кулны ашый — мы́льная кислота́ разъеда́ет ру́ки
5) разг. яд; зе́лье, отра́ваачы биреп үтерү — дать отра́ву; отрави́ть
6) устар.; см. ачылык 4)•- ачы нәрсә
- ачы бал
- ачы итеп
- ачы кайгы
- ачы какы
- ачы кузгалак
- ачы тавыш белән
- ачы тир
- ачы тоз
- ачы торма
- ачысын бетерү••ачы күз яше — го́рькие (горю́чие народно-поэт.) слёзы
ачы таңнан (таң белән) — чуть свет, ни свет ни заря́
ачы телле (тел, сүзле) — е́дкий (злой, беспоща́дный, язви́тельный, ре́зкий) на язы́к, злоязы́чный
ачы язмыш — го́рькая (тя́жкая, чёрная) до́ля (недо́ля, судьба́, судьби́на)
ачыны тату — (много, порядочно) го́ря повида́ть (испы́тывать, пережи́ть)
-
11 йоту
перех.1) глота́ть, прогла́тывать/проглоти́ть; загла́тывать/заглотну́ть ( обычно о рыбах) || глота́ние, прогла́тывание, загла́тывание; загло́т спец. || глота́тельныййоту хәрәкәте — глота́тельное движе́ние
яхшы чәйнәп йоту — глота́ть, хорошо́ разжева́в
маймычларны йоту — загла́тывать малько́в
тәмәке төтене йоту — глота́ть таба́чный дым
су йоту — хлебну́ть воды́ ( при купании)
кул тотарга, тамак - йотарга — (посл.) ру́ки - держа́ть, гло́т-ка - глота́ть
ачу йоту таш йотудан да газаплы — (погов.) глота́ть гнев мучи́тельнее, чем проглоти́ть ка́мень
2) перен.а) глота́ть, прогла́тывать/проглоти́тьсүзләрне йоту — глота́ть слова́ (при разговоре, громком чтении)
лекторның һәр сүзен йотып бару — прогла́тывать ка́ждое сло́во ле́ктора
б) терпе́ть, переноси́ть, глота́ть, прогла́тывать (что-л.неприятное без протеста)сагыш йоту — переноси́ть тоску́
үпкә йоту — прогла́тывать (терпе́ть) оби́ду
хурлык йоту — терпе́ть (переноси́ть) позо́р
газап һәм кайгы йоту — переноси́ть го́ре и му́ки
в) глота́ть, прогла́тывать, зата́ивать/затаи́ть (не выказывать какого-л. чувства)үч һәм ачу йоту — затаи́ть чу́вства ме́сти и гне́ва
3) прям.; перен. заса́сывать/засоса́ть, затяну́ть || заса́сывание, затя́гиваниесазлык берничә танкны йотты — боло́то засоса́ло не́сколько та́нков
шәһәр тормышы аны бик тиз үзенә йота — городска́я жизнь бы́стро затя́гивает его́
4) перен. поглоща́ть/поглоти́ть (влагу, свет, звук, шум, народ, страну, язык) || поглоще́ние || спец. поглоти́тельныйкояш нурларын йоту — поглоща́ть со́лнечные лучи́
күз карашы белән йоту — поглоща́ть взгля́дом (взо́ром)
төн көнне йота — ночь поглоща́ет день
аны күңелле уйлар йотты — его́ поглоти́ли ра́дужные мы́сли
туфракның йоту сәләте — поглоти́тельная спосо́бность по́чвы
5) перен. губи́ть, погуби́ть, загуби́тькемнәрне генә йотмады бу сугыш — кого́ то́лько не погуби́ла э́та война́
6) перен.; разг. присва́ивать/присво́итькеше малын йоту — присва́ивать чужо́е добро́
7) перен.; прост. пить, выпива́ть/вы́питькеше исәбенә йоту — пить за чужо́й счёт
йотарга ярату — люби́ть выпива́ть
•- йота килү
- йота тору
- йоту сыемы
- йотып бару
- йотып бетерү
- йотып җибәрү
- йотып килү
- йотып кую
- йотып тору••йотардай булып карау — есть (пожира́ть) глаза́ми
- йотып алырдый булыпйотканны (кире) костыру — заста́вить отрыгну́ться
- йотып калу -
12 мең
числ. колич.1) ты́сячамең сум — ты́сяча рубле́й
меңгә якын кеше — о́коло ты́сячи челове́к
унар мең — деся́тки ты́сяч
мең дә бер кичә — ты́сяча и одна́ ночь
мең бәлагә - бер җавап — (погов.) семь бед - оди́н отве́т
алган бер языклы, алдырган мең языклы — (посл.) взя́вший гре́шен еди́ножды, потеря́вший - тысячекра́тно ( может подозревать любого)
2) в сочет. со словами на -лы, -лык тысяче-меңьеллык — тысячеле́тний
мең километрлы — тысячекилометро́вый
мең башлы — тысячеголо́вый
3) ты́сяча, мно́жествомең сәбәп табу — найти́ ты́сячу причи́н
халык мең күзле — (погов.) у наро́да ты́сяча глаз
4) перен. ты́сячу (ты́сячи) размең әйттем — говори́л ты́сячу раз
дошманыңнан бер саклан, яман дустан мең саклан — (посл.) от врага́ береги́сь оди́н раз, от плохо́го дру́га - ты́сячу раз
мең тыңла, бер сөйлә — (погов.) ≈≈ сло́во - серебро́, молча́ние - зо́лото (букв. ты́сячу раз послу́шай, оди́н раз скажи́)
5) мн.; разг. ты́сячи (о больших деньгах, капитале)меңнәр белән эш йөртә — воро́чает ты́сячами
•- мең башы- меңнәр классы••мең гафу! — ты́сячу извине́ний!
мең дә беренче тапкыр (кат) — см. мең кат 1)
мең дә берне белү — ирон. быть всезна́йкой
мең (мең-мең) рәхмәт — ты́сяча благода́рностей, огро́мное спаси́бо
мең ризалык белән — с больши́м удово́льствием
мең (меңнәр) яшә! — живи́ (здра́вствуй) ты́сячу лет!
мең яшәгән, мең яшәрле (мең яшәрлек) — тысячеле́тний, долголе́тний
меңгә тапкырлану — увели́чиваться тысячекра́тно
- мең газап беләнмеңгә ярылу — разрыва́ться на ча́сти
- мең җан белән
- мең кат
- мең мәртәбә
- мең тапкыр -
13 мең бәла белән
= мең газап белән с огро́мными (неимове́рными) тру́дностями -
14 татылу
безл.күп газап татылды инде — пришло́сь испыта́ть мно́го страда́ний
-
15 чамасыз
1. прил.безграни́чный, безме́рный, чрезме́рный, непоме́рный, неограни́ченный2. нареч.чамасыз шатлык (хәсрәт, газап, ләззәт, ачу һ. б) — безграни́чная ра́дость (го́ре, муче́ние, наслажде́ние, гнев и т. п.)
безграни́чно, чрезме́рно, непоме́рно; о́чень си́льно, без ме́рычамасыз шатлану (борчылу, ярату) — чрезме́рно ра́доваться (беспоко́иться, люби́ть)
чамасыз бурычка керү — чересчу́р задолжа́ть
чамасыз арту — безме́рно увели́чиваться
чамасыз сызлану — си́льно страда́ть
чамасыз баю — чрезме́рно обогаща́ться
чамасыз күп — о́чень мно́го
-
16 чигү
См. также в других словарях:
газап — 1. Интектерү, җәза 2. Җәфа 3. Бик авыр эчке кичерешләр, рухи интегүләр. Азап, авырлык, кыенлык, мәшәкать. ГАЗАП КЫЛУ – иск. Газаплау. ГАЗАП ЧИГҮ – Газаплану … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
михнәт — (МИХНӘТЛЕ) (МИХНӘТЛӘНҮ) – Көн күрү, яшәү, хәтта туклану өчен кирәкле нәрсәләргә булган мохтаҗлыклар аркасында күрелгән газаплар авырлыклар; хәерчелек, фәкыйрьлек. Гомумән авырлык, газап, мәшәкать. МИХНӘТ ЧИГҮ – Авырлык, газап кичерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Сейитнияз Атаев — В этой биографической статье о человеке из России или страны СНГ не указано отчество. Вы можете помочь проекту, добавив отчество в текст статьи и переименовав её соответственно … Википедия
авыр — I. с. 1. Үлчәүгә күп тарта торган, зур үлчәүле; киресе: җиңел 2. Кайгылы, борчулы. Матди яктан кыенлашкан, җитмәүчелекле, бәхетсез (тормыш, язмыш тур.) 3. рәв. Әкрен, ашыкмыйча, салмак 4. Каты, җитди авыр яра 5. Зур хезмәт, физик яки акыл көче… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
авырлык — 1. Әйбернең үлчәүгә салып билгеләнә торган үзлеге 2. Авыр булу, җиңел булмау. Кыенлык, мәшәкать, катлаулылык, кайгы, газап, зур борчу тормыш авырлыгы 3. Күтәрү өчен спорт җиһазы а. күтәрү ярышлары 4. Җирнең тарту көче, тарту үзлеге а. сыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
авырту — 1. Берәр авыру, яра, кайнарлык һ. б. ш. аркасында физик газап кичерү 2. диал. Авыру, чир … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аркылы — I. 1. рәв. Нәр. б. иңе, киңлеге буенча; буйны иңгә кисеп үтә торган юнәлештә 2. с. Буйны иңгә кисеп үтә торган юнәлештә беркетелгән, куелган, эшләнгән. и. Иң, киңлек аркылысы буена тиң. АРКЫЛЫ БАЛТА – Балта эшендә ырмау ясау өчен кулл. тор. корал … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әмма — терк. 1. ӘММА ЛӘКИН – Тезмә кушма җөмлә составындагы каршылык мөнәсәбәтен белдергән җөмләләрне яки шундый мөнәсәбәттәге аерым җөмлә кисәкләрен теркәү өчен кулл.. Җөмлә башында килеп, аның эчтәлеге алдагы җөмләдә яки җөмләләрдә әйтелгән фикергә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бөкрәю — 1. Бөкре форма алу, кәкрәю 2. Бөкрегә (2) әйләнү 3. күч. Үтә авыр эшләр башкарып яки артык күп эшләп газап чигү 4. Иелү, бөгелү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
газаплы — Газаплый торган, авыр, интектергеч. Интегү, газап билгеләре чагылган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәза — 1. Гаеп эш яки җинаять эшләгән кешегә карата кулланыла торган чара. Үтерү, үлем (җәзасы) 2. Физик газап. ҖӘЗА ОТРЯДЫ (ЭКСПЕДИЦИЯСЕ) – Халыктагы ризасызлыкны, баш күтәрүләрне бастыру өчен махсус коралланган хәрби полиция отряды … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
